Verslag

Update Wet collectieve warmte

21.05.2025

Maandag 19 mei was het wetgevingsoverleg over de Wet collectieve warmte (Wcw).

  • Doel en opzet van de wet
    • De Wet collectieve warmte beoogt een nieuw wettelijk kader voor de productie, het transport en de levering van warmte. De wet is bedoeld om:
    • de warmtetransitie te versnellen;
    • publieke belangen zoals betaalbaarheid, duurzaamheid en leveringszekerheid beter te borgen;
    • de regie bij gemeenten te leggen via zogeheten warmtekavels;
    • publieke meerderheidsaandelen in warmtebedrijven te verplichten.
  • Hoofdpunten uit het debat

    • Governance en eigendom
      • Publiek meerderheidsbelang: De wet verplicht dat warmtebedrijven voor meer dan 50% in publieke handen zijn (gemeente, provincie of Rijk).
      • Kritiek vanuit Kamerleden: VVD, SGP en BBB uiten zorgen over de uitvoeringskracht van gemeenten en het verlies van private investeringsbereidheid.
      • Voorstel Rooijers: Vorming van vier grote regionale publieke warmtebedrijven, met overname van bestaande private partijen (zoals Vattenfall, Eneco, Ennatuurlijk) door EBN. Dit voorstel werd breed besproken, maar is nog niet overgenomen door de ministers
    • Kavels en markttoegang
      • Gemeenten wijzen warmtekavels aan en kiezen een warmtebedrijf.
      • Bezorgdheid over het “wie het eerst komt, wie het eerst maalt”-principe: risico op strategisch gedrag en vertraging.
      • Kamerleden pleiten voor meer transparantie, selectieprocedures en terugneemopties bij inactiviteit.
    • Kleine en decentrale systemen
      • Veel aandacht voor het behoud van ruimte voor kleine collectieve systemen en warmtecoöperaties.
      • SGP en ChristenUnie pleiten voor een meldplicht in plaats van een ontheffingsplicht voor kleine systemen (<1.500 aansluitingen).
    • Bronstrategie en duurzaamheid
      • Kamerleden vragen om een nationale bronnenstrategie, met aandacht voor duurzame bronnen zoals geothermie.
      • Amendementen zijn ingediend om houtige biomassa uit te sluiten als duurzame bron.
      • Er is brede steun voor het optimaliseren van brongebruik en het beperken van warmteverlies in transport.
    • Tariefregulering en betaalbaarheid
      • De wet introduceert een kostplusmodel (kostengebaseerde tarieven).
      • Er zijn zorgen over hoge vaste kosten en regionale verschillen in tarieven.
      • Voorstellen voor differentiatie van vaste kosten op basis van woninggrootte en het instellen van een vereveningsfonds werden besproken.
      • ACM krijgt een centrale rol in toezicht en tariefstelling.
  • Vervolg
    • De plenaire behandeling van de wet is gepland voor 10 en 19 juni 2025.
    • De minister komt rond 3 juni met een derde nota van wijziging en een reactie op de amendementen.
    • Diverse amendementen zijn nog in behandeling, waaronder over brondefinities, kavels, tariefstructuren en VvE-besluitvorming.