De ontwikkeling en uitbreiding van aardwarmteprojecten in de gebouwde omgeving en de glastuinbouw komen ernstig in het gedrang door het stikstofbeleid. Dat blijkt uit een enquête onder leden van Geothermie Nederland. De bijna 50 respondenten – allen betrokken bij geothermieprojecten in verschillende stadia – geven aan dat de stikstofproblematiek vrijwel unaniem leidt tot vertraging, hogere kosten en in sommige gevallen zelfs tot volledige stilstand van projecten.
Terwijl aardwarmte een van de schoonste vormen van warmte is en een belangrijke bijdrage levert aan het terugdringen van stikstofuitstoot, blijkt het bouwen van aardwarmte-installaties steeds lastiger. De paradox: stikstofregels die zijn bedoeld om natuur te beschermen, belemmeren nu juist oplossingen die leiden tot structureel lagere uitstoot.
Vertragingen en extra kosten lopen op
De gemiddelde vertraging van projecten door stikstofbelemmeringen loopt op tot twee jaar. In enkele gevallen is het project volledig stilgevallen. De extra kosten variëren van honderdduizenden euro’s tot enkele miljoenen per project. Deze kosten komen uiteindelijk terecht bij de gebruiker, met als gevolg hogere warmteprijzen en – indirect – duurdere groenten uit de kas in het geval bij de glastuinbouw.
De sector pleit daarom voor realistische en uitvoerbare regelgeving, met oog voor het totaalplaatje: “Als aardwarmteprojecten vertragen of niet doorgaan, blijven we fossiele bronnen inzetten met aanzienlijk hogere stikstofuitstoot. Dat is slecht voor het klimaat, slecht voor de natuur en slecht voor de portemonnee van de consument,” aldus Janine Verweij, directeur van Geothermie Nederland.
Concrete knelpunten
De stikstofproblematiek speelt met name in de bouw- en aanlegfase van geothermie-installaties. Hier is stikstofruimte nodig voor:
- Bouwverkeer en transport van zwaar materieel;
- Back-up dieselaggregaten bij boren (bij netcongestie of stroomuitval);
- Verbranding van geogas en inzet van gasketels als back-up tijdens exploitatie.
Oplossingsrichtingen vanuit de sector
De sector doet een dringende oproep aan beleidsmakers voor de volgende oplossingsrichtingen:
- Versnelde inzet op emissieloos bouwen en geschikt materieel;
- Wetgeving die stuurt op daadwerkelijke stikstofreductie in plaats van starre kritische depositiewaarden;
- Meer beleidsruimte voor projecten die netto stikstof reduceren;
- Mogelijkheid tot saldering van stikstofuitstoot binnen warmteketens (bv. door afbouw WKK’s).
Het huidige stikstofbeleid staat een duurzame en innovatieve ontwikkeling van aardwarmteprojecten in de weg, terwijl deze projecten cruciaal zijn voor het realiseren van de klimaatdoelen en het verminderen van stikstofuitstoot. Om de transitie naar een duurzame warmtevoorziening te versnellen, is het noodzakelijk dat beleidsmakers rekening houden met de noden van de sector en een realistisch regelgevend kader creëren. Alleen dan kunnen we de voordelen van aardwarmte optimaal benutten en een gezondere toekomst voor zowel onze natuur als onze economie waarborgen. Geothermie Nederland roept op tot een constructieve dialoog om samen te werken aan duurzame oplossingen.
