Potentie aardwarmte

Geothermie is goed voor de lokale economie en zorgt dat we minder afhankelijk zijn van buitenlandse energiebronnen. Hoe dat zit is te lezen in de infographic Geothermie Goed Geregeld – Warmte uit eigen bodem.

Geothermie Nederland verzamelt jaarlijks de productiegegevens van alle aardwarmtedoubletten in Nederland. In 2023 is er in Nederland in totaal 6,8 PJ (petajoule) aan aardwarmte geproduceerd. Dit leverde omgerekend 365.000 ton minder aan CO2-uitstoot op. Met 39 aardwarmtedoubletten op 27 locaties levert aardwarmte een besparing op van meer dan 193 miljoen m3 aardgas per jaar.

Met de bekendmaking van het zoekgebied Eindhoven zijn alle tien zoekgebieden voor de onderzoeksboringen van het aardwarmte onderzoeksprogramma SCAN bekend: Amstelland, Utrecht, West-Brabant Noord, Oss, Ede-Veenendaal, Haarlem-Amsterdam West, Apeldoorn-Deventer, Kempen, Eindhoven, Deurne. Een eerste onderzoeksboring zal najaar 2023 plaatsvinden in de gemeente Ouder-Amstel.

Geothermie kan een grotere rol spelen in de verduurzaming van de wereldwijde energievraag. Dit stelt een rapport (februari 2023) van het International Renewable Energy Agency (IRENA) en de International Geothermal Association (IGA) dat is opgesteld door Witteveen+Bos en JRG Energy Consultants.

De provincies Noord-Holland en Flevoland zetten zich in voor de energietransitie en organiseerden donderdag 1 december 2022 een bijeenkomst over het versnellen van de inzet van geothermie als duurzame warmtebron.

Veel gemeenten zijn druk met de uitwerking van plannen voor transitievisies warmte. Om gemeenten te ondersteunen geeft Natuur & Milieu in het paper ‘Aardwarmte, een cruciale warmtebron in een duurzame warmtevoorziening’ een overzicht van de status van de belangrijkste belemmeringen, sociale risico’s en technische risico’s die spelen bij de ontwikkeling van aardwarmte.

Tijdens de Week van de Aardwarmte overhandigde Geothermie Nederland op 15 september 2022 namens alle leden de voorzet Actieplan Versnelling geothermie aan het ministerie van EZK.

Drie jaar na de start is de eerste fase van het SCAN programma, de landelijke seismische campagne, afgerond. In drie jaar tijd is 1800 kilometer aan data opgehaald en dat heeft veel nieuwe kennis opgeleverd over de ondergrond van Nederland. Deze kennis is nodig om een betere inschatting te kunnen maken waar kansen liggen om aardwarmte in te zetten als duurzame energiebron.

Het Kadaster verwacht dat woningen in Nederlandse steden in de toekomst vooral worden verwarmd door warmtenetten. Zo’n 3,5 miljoen huizen in stedelijk gebied kunnen volgens hun analyse het beste worden aangesloten op een warmtenet.

Het huidige aantal van 28 Nederlandse geothermieprojecten kan de komende jaren worden uitgebreid tot bijna 100 projecten. Dit blijkt uit een inventarisatie van Geothermie Nederland onder haar leden. Er zitten zo’n 70 geothermieprojecten in de pijplijn.

In het sectordocument ‘Geothermie – in de startblokken voor sterke groei’ laten we als sector zien waar wij staan, welke activiteiten de aandacht hebben gekregen en nog gaan krijgen om de groei en de noodzakelijke bijdrage aan de energietransitie mogelijk te maken.

Geothermie Nederland is blij met de grote politieke steun die spreekt uit het coalitieakkoord. Nu moet dit worden omgezet in daden. Het huidige aantal van 28 geothermieprojecten kan de komende jaren worden uitgebreid tot bijna 100 projecten. Dit blijkt uit een inventarisatie van Geothermie Nederland onder haar leden. Er zitten zo’n 70 geothermieprojecten in de pijplijn.

Waarom gas importeren uit Rusland als we onze huizen en bedrijven met aardwarmte kunnen verwarmen? Deze duurzame energie wordt door velen gezien als hét alternatief voor gas. Toch zijn veel mensen in Nederland er nog huiverig voor. Onnodig, zegt CEO Marit Brommer van de International Geothermal Association (IGA). “De kans op bevingen is echt heel klein.’’

Ruim een kwart van de Nederlandse woningen kan in de toekomst verwarmd worden met warmte uit de aardbodem. Vooral in grote steden is er veel potentie. Maar ook in de glastuinbouw en industrie kan aardwarmte in een flink deel van de warmtebehoefte voorzien. Dat blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van Energie Beheer Nederland (EBN).

Het Deense bedrijf Innargi heeft een filmpje gemaakt over de potentie van aardwarmte.

Ondanks de complexiteit zijn er in Nederland volop kansen om aardwarmte succesvol te ontwikkelen, stelt Wilma Berends van Natuur & Milieu. Voor Energiepodium.nl schreef zij een opinieartikel waarin we lezen over de rol die geothermie kan hebben in de toekomst:

De aardwarmtesector heeft haar visie op de toekomst van aardwarmte in Nederland vastgelegd in het Masterplan Aardwarmte in Nederland (mei 2018). Deze factsheet is een bondige samenvatting van het Masterplan Aardwarmte in Nederland.

Voor de partijen van het convenant 'bodem en ondergrond' (ministerie van I&W, VNG , IPO en UvW) is een onderzoek verricht naar de knelpunten die gemeenten en provincies (en waterschappen) ervaren wanneer zij ruimte willen bieden aan geothermie. Het rapport is hier te downloaden. Het rapport is gebasserd op 10 interviews met betrokkenen en een analyse van het 'umfeld'. De aanbevelingen en conclusies zijn onderverdeeld in vijf categorieën. De hoofdlijnen staan hieronder.

In de week van 2 november 2021 is de Begroting Economische Zaken en Klimaat (EZK) behandeld. Geothermie Nederland heeft een Kamerbrief gestuurd aan de woordvoerders EZK van de Tweede Kamer. In de Kamerbrief vraagt Geothermie Nederland hulp van de overheid.

Momenteel zijn er circa 188 warmtenetten aangesloten in Nederland. Dit zullen er de komende jaren veel meer worden, omdat warmtenetten die gebruik maken van duurzame energie uit de bodem een goede stap is in de richting van aardgasvrij wonen is. De verwachting is dat in 2030 het aantal warmtenetten is verdubbeld naar zeshonderd.

Met dit rapport bieden TNO en EBN de eerste inzichten in de voordelen van de toepassing van de play-based portfoliobenadering van geothermie. De benadering streeft een optimale ontwikkeling van de diepe ondergrond na. Naar verwachting kan het toepassen ervan substantieel bijdragen aan het versterken en versnellen van de ontwikkeling van geothermie in Nederland.

Het adviesrapport bevat een agenda om geothermie in de gebouwde omgeving te versnellen, met daarin vier sporen: kavelaanpak, financiële instrumenten, draagvlak en projecten en innovatie.

Aardwarmte heeft veel potentie om op kosteneffectieve wijze bij te dragen aan de warmtetransitie van de gebouwde omgeving. Dat is de belangrijkste conclusie van de WARM studie voor de gebouwde omgeving. In de studie is ook het potentieel voor de glastuinbouw en industriesectoren met een warmtevraag van beneden de 100 graden in kaart gebracht.

Het Masterplan Aardwarmte Nederland (met als ondertitel ‘een brede basis voor een duurzame warmtevoorziening’) is opgesteld en uitgewerkt door Geothermie Nederland (destijds DAGO en Platform Geothermie), EBN en Stichting Warmtenetwerk, ondersteund door de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Veel andere partijen waren betrokken via interviews en werksessies.